' Ερωτας Θνητος Απωθημένος θάνατος

Αποσπασμα απο το '' Ερωτας Θνητος Απωθημένος θάνατος ''


του Πέτρου Θεοδωριδη : Δημοσιευτηκε στο περιοδικο ΕΝΕΚΕΝ ,ΤΕΥΧΟς 7. απριλιος 2007

«Τι διακρίνουν τα ζευγάρια σ ένα ανοιγόκλεινα των βλεφάρων; Την υπόσταση της εμφάνισης και της εξαφάνισης, την αλήθεια του σώματος και του μη σώματος, το όραμα της παρουσίας που σβήνει μέσα στη λαμπρότητα:καθαρή ζωτική ορμή, παλμός του χρόνου»

Το δεξιό ημισφαίριο του εγκέφαλου- σύμφωνα με τον στοχαστή και ψυχοθεραπευτή P. Watzlawick- «έχει πολύ μικρότερη ικανότητα από το αριστερό να τοποθετεί τα γεγονότα στο χρόνο και να ξεχωρίζει τις διάφορες χρονικές αλληλουχίες.» Στο ημισφαίριο αυτό δεσπόζει η εικόνα ,η αναλογία, η ανάμνηση περιστατικών καθώς και των διαθέσεων και των αισθημάτων που αρχικά τις συνόδευαν.Ονομάζεται συχνά σιωπηλό ημισφαίριο, τόσο πρωτόγονη είναι η γλώσσα του. Οι έννοιες του είναι διφορούμενες, έχει την τάση να βγάζει άλογα συμπεράσματα βασισμένα σε παρηχητικους συνειρμούς και στην σύγχυση ανάμεσα στην κυριολεκτική και στη μεταφορική σημασία, να μεταχειρίζεται την συνεκδοχή, το συμφυρμό το διφορούμενο

Το δεξιό ημισφαίριο σκέφτεται με εικόνες και θυμίζει τις διεργασίες του Ονείρου. Το Όνειρο στη φροϋδική έννοια του όρου χαρακτηρίζεται από μεταφορές, προσμίξεις και συμπυκνώσεις:διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα αλλά εμφανίζεται σχεδόν άχρονο. «Η Συμπύκνωση είναι μαζί με την μετατροπή μιας σκέψης σε περιστατικό τα πιο ιδιότυπα χαρακτηριστικά του ονείρου» έλεγε ο Φρουντ

Αλλά και η μετάθεση, η μεταφορά, η εικονογράφηση περιστατικών. Από τη γλώσσα του δεξιού ημισφαιρίου,- όπως και από τη γλώσσα του ονείρου - λείπει η τελειοποιημένη, λογική σύνταξη της σημειακής επικοινωνίας, προπαντός η έννοια της άρνησης δηλαδή λέξεις όπως μη ,καθόλου, κανείς ,ποτέ, πουθενά που είναι απαραίτητες για την άμεση έκφραση της ιδέας της ανυπαρξίας, της απουσίας.

Ετσι« είναι δύσκολο αν όχι αδύνατον να παραστήσει κανείς με μια εικόνα το μη συμβάν. Η πρόταση, ο άνδρας φυτεύει ένα δέντρο παρασταίνεται εύκολα μ ¨ένα απλό σκίτσο όχι όμως και το αντίθετο της ,«ο άνδρας δεν φυτεύει ένα δέντρο»

Για το δεξιό ημισφαίριο και όπως και «για το (φρουδικό) ασυνείδητο- ο θάνατος είναι παντελώς ασύλληπτος και ως εκ τούτου ανύπαρκτος .Καθώς το ασυνείδητο δεν γνωρίζει το όχι, δεν έχει τρόπο να αρνηθεί την αδιάφορη ροή της ζωής του . Κανένας άνθρωπος δεν συνυπάρχει με την ιδέα του θανάτου αλλά ,αντίθετα είναι σίγουρος ότι έχει συνάψει μια συμφωνία αθανασίας»

Καθώς ξετυλίγεται ο χρόνος, το αναπόφευκτο των αλλαγών ,η πίεση των πάμπολλων ερεθισμάτων μας οδηγούν σε μια τάση σταματήματος του. Επιθυμούμε να σταματήσουμε τον χρόνο να τον ακινητοποιήσουμε, να τον εντάξουμε σε προκαθορισμένα σχήματα. Αναπολούμε, νοσταλγούμε και εκλαμβάνουμε το παρελθόν και το μέλλον ως πάγιες οντότητες, ακλόνητες, αδιαπέραστες από τον ρυθμό των μεταβολών. Αυτή η τάση οντοποίησης του χρόνου, ως νοσταλγία του παρελθόντος ή ως θεοποίηση του μέλλοντος, ξεκινά από το φόβο της εξαφάνισης, του θανάτου.

Όμως όπως μας προειδοποιεί ο Richard Rorty η έκφραση «φόβος της εξαφάνισης» δεν μας βοηθάει. Δεν υπάρχει φόβος της ανυπαρξίας σαν τέτοιος ,παρά μόνο φόβος μιας συγκεκριμένης απώλειας. «Θάνατος » και «ανυπαρξία» είναι όροι εξίσου ηχηροί και εξίσου κενοί. Το να λέμε πως μας φοβίζουν είναι το ίδιο αδέξιο όσο και η προσπάθεια του Επίκουρου να πει γιατί δεν θα έπρεπε να μας φοβίζουν

Το ένστικτο του θανάτου γράφει ο H Marcuse λειτουργεί κάτω από την αρχή της Νιρβάνα :Τείνει προς την κατάσταση της «διαρκούς ικανοποίησης » όπου καμία ένταση δεν γίνεται αισθητή – μια κατάσταση χωρίς έλλειψη. Ο Marcuse υποστηρίζει ότι η ερωτική ευτυχία συνδέεται με την ανακατάκτησης του χρόνου, του Temps retrouve, του χρόνου της ικανοποίησης και της πλήρωσης.

Ο έρωτας συγκινείται από την ενθύμηση χρησιμοποιεί τη μνήμη στην προσπάθεια του να νικήσει τον χρόνο μέσα σε ένα κόσμο κυριαρχούμενο από τον χρόνο, αλλά εφόσον ο χρόνος διατηρεί την ισχύ του επάνω στον έρωτα η ευτυχία είναι ουσιαστικά ένα πράγμα του παρελθόντος «Η τρομερή καταδίκη που λέει ότι μόνο οι χαμένοι παράδεισοι είναι οι πραγματικοί κρίνει και ταυτόχρονα διασώζει το Temps Perdue. Οι χαμένοι παράδεισοι είναι οι μόνοι αληθινοί όχι επειδή μέσα στην ανασκόπηση , η παρωχημένη χαρά φαίνεται πιο όμορφη από όσο ήταν πραγματικά αλλά επειδή μόνο η ενθύμηση παρέχει τη χαρά χωρίς το άγχος για το πέρασμα της και ετσι της δίνει μια αλλιώτικα αδύνατη διάρκεια . Ο χρόνος χάνει την ισχύ του όταν η ενθύμηση ανακτά το παρελθόν .''

------------------------------------------------------------------------------------------------
Octaviο Paz ,Η διπλή φλογα , Έρωτας και Ερωτισμός,Μτφ Σρα Μπενβενιστε , Μαρία Παπαδήμα Εξάντας – Νήματα (1993 ,1996
Watzlawick, P (1986[1978]).Η γλώσσα της Αλλαγής,μεταφραση Α.Νίκας,Αθήνα :Κεδρος σ46
Σ Φρόιντ, Όνειρο και Τηλεπάθεια. εκδ Επίκουρος, Αθήνα 1983.σ 29
Αλντο Καροτενουτο. Αγάπη και προδοσία

Richard Rorty ,Τυχαιότητα , Ειρωνεία, Αλληλεγγύη, μτφ Κώστας Κουρεμένος εκδ Αλεξάνδρεια(1989)2002
H Marcuse Ερως και πολιτισμός ,Μτφ Ιωάννης Αρζόγλου Καλβος Αθήνα (1955)1977 σ 237