Της Άντας Ψαρρά
Η κρίση στα ΜΜΕ δεν είναι αποκλειστικό παράγωγο της οικονομικής κρίσης και της υιοθέτησης του άθλιου και αντικοινωνικού μνημονίου. Το μνημόνιο, κομμένο και ραμμένο στις απαιτήσεις των πιο συντηρητικών πολιτικών της ΕΕ, των διεθνών οικονομικών κερδοσκοπικών οίκων και των τραπεζιτών βρήκε την τέλεια ανταπόκριση στις καρδιές των επιχειρηματιών της ελληνικής ενημέρωσης.
Το σκάσιμο της φούσκας, οι αγοραπωλησίες μέσων και η μείωση μισθών
Είτε με αντιμνημονιακό είτε με μνημονιακό χαρακτήρα, τα ΜΜΕ στην Ελλάδα ρημάζουν στην κυριολεξία τους εργαζόμενους σε αυτά. Η φούσκα των ΜΜΕ έσκασε δυστυχώς πάνω στα κεφάλια των εργαζομένων του Τύπου, ηλεκτρονικού και έντυπου. Οι κόκκινες γραμμές των λειτουργών του Τύπου τις τελευταίες δεκαετίες είχαν ξεπεραστεί μέσα από τις χλιδάτες αμοιβές, τις πολύ στενές σχέσεις με τους πολιτικούς και τους επιχειρηματίες και την ανάδειξη των τηλεοπτικών κατά κύριο λόγο μέσων σε συν-κυβερνητικό παράγοντα της εκάστοτε κυβέρνησης ή και της μέλλουσας να κυβερνήσει αντιπολίτευσης.
Τρανή απόδειξη της αναβάθμισης της τέταρτης εξουσίας σε απόλυτο σχεδόν ρυθμιστικό παράγοντα αποτελεί το ενδιαφέρον μεγαλοεπιχειρηματιών για την εξαγορά μέσων. Εφοπλιστές και μεγαλοεργολάβοι αντικατέστησαν βαθμιαία το σύνολο της παλιάς κάστας των παραδοσιακών εκδοτών, που αρκέστηκαν να επιδίδονται σε αγοραπωλησίες, πάντα με το αζημίωτο. Ταυτόχρονα, το νέο μοντέλο δημοσιογραφίας μεταξύ μεσημεριανάδικων, σκανδαλοθηρικών και lifestyle εκπομπών, αλλά και εντύπων, διέγραψε ακόμα περισσότερο τις όποιες κόκκινες γραμμές απέμεναν στα κυρίαρχα ΜΜΕ. Καπάτσοι, μικροεκβιαστές δημοσιογράφοι του περίπου ανέβηκαν δέκα-δέκα τα σκαλιά μέχρι που βρέθηκαν στα καλύτερα σαλόνια. Το ίδιο συνέβη και με τους 5-6 σταρ των ειδήσεων των 8 που άρχισαν, σαν ένα είδος καρτέλ, να μονοπωλούν όχι μόνο την ενημέρωση, αλλά και συνολικά τη διαμόρφωση του πολιτικού κλίματος σε κάθε συγκυρία. Για παράδειγμα, λίγα χρόνια πριν ξεσπάσει η κρίση, όλα τα δελτία των 8 φιλοξενούσαν καθημερινά τον αρχηγό του ΛΑΟΣ, καθιστώντας τον, πολύ πριν το κάνει αυτό το ΠΑΣΟΚ, τον πλέον έγκυρο και επίσημο συνομιλητή του δικομματικού συστήματος. Σταθερές αξίες του καρτέλ της ενημέρωσης ήταν ακόμα η καλλιέργεια φόβου απέναντι στους ξένους, το στήσιμο της αριστεράς στον τοίχο, η διόγκωση της εγκληματικότητας και τα μονοθεματικά δελτία περιγραφής σκανδάλων που αφορούσαν κυρίως πολιτικούς, σπανιότερα επιχειρηματίες και ακόμα σπανιότερα εκπροσώπους του Τύπου. Ο μόνος καυγάς που απασχόλησε αναγκαστικά τα δελτία και τα χώρισε στην κυριολεξία σε δύο κομμάτια ήταν ο καυγάς Αναστασιάδη-Τριανταφυλλόπουλου που έδωσε για πρώτη φορά στον κόσμο μια γερή δόση δυσωδίας για τον αγγελικό κόσμο των ΜΜΕ. Όλα αυτά μέχρι που φτάσαμε στο σήμερα, στην κρίση.
Οι υπερχρεωμένοι εκδότες που χρόνια τώρα κερδοσκοπούσαν σε βάρος του δημοσίου, που χρόνια τώρα ξέπλεναν τα χρέη τους προσαρμόζοντας την πολιτική γραμμή των μέσων που κατείχαν, βρέθηκαν ξαφνικά γυμνοί μέσα στην ανυποληψία τους. Οι μισθοί των προβεβλημένων δημοσιογράφων που ξεπερνούσαν τις πολλές χιλιάδες ευρώ ακόμα και στη δημόσια τηλεόραση, και που εξασφάλιζαν τη μετάδοση των επιθυμητών ειδήσεων στους εκάστοτε ιδιοκτήτες των ΜΜΕ, περιορίστηκαν δραστικά, ενώ οι χαμηλοί μισθοί σχεδόν εξανεμίστηκαν. Εκατοντάδες άνθρωποι έμειναν άνεργοι, απλήρωτοι, και στην καλύτερη περίπτωση εκβιαστικά κουρεμένοι. Αυτή είναι η μία όψη της κρίσης του Τύπου, η πιο άγρια, που έπεσε σαν πέλεκυς στα κεφάλια όλων των εργαζόμενων στα ΜΜΕ. Είναι δε η κρίση αυτή τόσο μεγάλη, που εδώ και λίγους μήνες άρχισε να αγγίζει ακόμα και τους πιο πρόθυμους να χορεύουν στο ρυθμό των αφεντικών τους, τους πιο ένθερμους οπαδούς της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας. Για το μέσο πολίτη είναι ακατανόητο έως και αστείο να παρακολουθεί τις άναρθρες κραυγές διαμαρτυρίας του Τράγκα, την αυστηρή κριτική και τις επιθέσεις του Γιάννη Πρετεντέρη και του διδύμου Κουρή στην πολιτική της Μέρκελ ή την όψιμη πολυφωνική διάθεση του αγαπημένου παιδιού της ΝΔ, του Νίκου Χατζηνικολάου. Ειδικά αυτός ο τελευταίος, αφού γκρεμίστηκε μαζί τε το συγκρότημα Κουρή από το ΑΛΤΕΡ, είχε την ευστροφία να αντιληφθεί τη σημερινή απήχηση της πολυφωνίας και έσπευσε να την εφαρμόσει στο σταθμό του, σε αρκετά μεγάλο βαθμό, φτάνοντας σήμερα στο σημείο να τρώει ο ΣΚΑΪ τη σκόνη του. Και περάστε κύριε Τσίπρα, και πάρε εκπομπή Λιάνα Κανέλη, και έλα εδώ Ελληνοφρένεια, και φωνές για το μνημόνιο και άγριες διαθέσεις απέναντι στους κυβερνώντες.
Είτε με σημαία το μνημόνιο είτε με σημαία τον αντιμνημονιακό αγώνα, σήμερα οι εκδότες-κατασκευαστές-εφοπλιστές-επιχειρηματίες κατέληξαν από κοινού στις μαζικές απολύσεις, στις μειώσεις μισθών, στη ματαίωση των συλλογικών συμβάσεων και στην προσφυγή στο περιβόητο άρθρο 99, ένα βήμα δηλαδή πριν από την πτώχευση.
Η φιλοδραχμική Αυριανή και το ΑΛΤΕΡ, η αντιμνημονιακή Ελευθεροτυπία, το μνημονιακό Συγκρότημα και το ΜΕGΑ, αλλά και ο απόλυτα μνημονιακός ΣΚΑΪ μαζί με τις επιχειρήσεις του Μπόμπολα, μείωσαν δραστικά τους μισθούς, απέλυσαν ή οδήγησαν σε αναγκαστική έξοδο δεκάδες εργαζόμενους και φυσικά δεν συναίνεσαν στην υπογραφή της συλλογικής σύμβασης. Επί χρόνια τώρα, ακόμα και όταν η κρίση ήταν στα σπάργανα, το ΔΣ του δυνατού συνδικάτου του Τύπου, δηλαδή της ΕΣΗΕΑ, κολλούσε στα συνδικαλιστικά τερτίπια που εμπόδιζαν τις κρίσιμες στιγμές την υπογραφή της σύμβασης. Επί χρόνια, οι κύριοι εκφραστές των πολιτικών επιλογών των ιδιοκτητών των ηλεκτρονικών κατά κύριο λόγο Μέσων αναβάθμισαν την τέταρτη εξουσία σε πρώτη και απόλυτα κυρίαρχη, πάνω όχι μόνο από τα κόμματα αλλά και από την ίδια τη Βουλή.
Μονοφωνία: η άλλη όψη της κρίσης
Τα μονοθεματικά δελτία των 8, οι αυστηρές συστάσεις στους πολιτικούς, όταν τολμούσαν να εκφράζουν αντιρρήσεις στους κυρίαρχους τηλεπαρουσιαστές, το κόψιμο από το γυαλί όσων ξέφευγαν από τα πολιτικά τους γούστα και η σταθερή προσήλωση στην υποτιθέμενη τάξη και την ασφάλεια του καναπέ, οδήγησαν ολόκληρη την κοινωνία στο γνωστό σύνθημα «αλήτες ρουφιάνοι δημοσιογράφοι».
Ποιοι από τους κεντρικούς συντελεστές της ενημέρωσης διαμαρτυρήθηκαν το 2002 για το διασυρμό ανθρώπων που συνελήφθησαν τότε σαν ύποπτοι συμμετοχής στον ΕΛΑ και στη 17 Νοέμβρη; Ποιοι διαμαρτυρήθηκαν, όταν ολόκληρος πολιτικός χώρος στοχοποιήθηκε για τις καταστροφές του Δεκέμβρη από τα οργισμένα παιδιά που βγήκαν στους δρόμους; Ποιοι ασχολήθηκαν με το ποιόν εκδοτών και δημοσιογράφων που πρωτοστάτησαν σε απίστευτα οικονομικοπολιτικά σκάνδαλα; Πώς είναι λοιπόν δυνατόν σήμερα αυτοί οι ίδιοι να διαμαρτύρονται για την πολιτική της κακιάς Ε.Ε., να λοιδορούν τους θεσμούς, τη Βουλή και τα πολιτικά κόμματα και να προτρέπουν σε μαζική ανυπακοή; Ποιοι ήταν αυτοί που προτού το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ καταστήσουν το ΛΑΟΣ επίσημο σύμμαχο, εμφάνιζαν τον αρχηγό του κάθε βράδυ στα δελτία τους; Ποιος μπορεί να πιστέψει τους δημοσιογράφους του ΣΚΑΪ, για παράδειγμα, όταν μας λένε φέτος ότι δεν υπήρξε το Βατοπαίδι ή τους έγκυρους δημοσιογράφους του Mega, όταν αντί για τον Καρατζαφέρη, τώρα τα δίνουν όλα στον όψιμο νεοδημοκράτη Βορίδη;
Αυτή είναι η δεύτερη όψη της κρίσης. Ίσως δε αυτή η όψη είναι ακόμα πιο τρομακτική κι από τις απολύσεις, μια και οι ίδιοι οι κύριοι συντελεστές της προπαγάνδας προσπαθούν τώρα να χειραγωγήσουν τις δίκαιες αντιδράσεις του κόσμου της φτώχειας σε άλλο ένα παιχνίδι εξουσίας με απρόβλεπτους παράγοντες και ακόμα πιο απρόβλεπτες συνέπειες. Ξαφνικά η τηλεόραση γέμισε με συμπαθητικούς που εξήραν τις διαδηλώσεις του Συντάγματος, οι κατά παραγγελία του κάθε μέσου δημοσκοπήσεις προετοιμάζουν τα διάδοχα σχήματα, οι αναλύσεις για τους μισθούς και τις συντάξεις άρχισαν να περιγράφονται συστηματικά, οι αντιευρωπαϊκές εκδηλώσεις και απόψεις των ΜΜΕ άρχισαν να αγκαλιάζουν ζεστά τους ταλαιπωρημένους έλληνες πολίτες, και τέλος όλοι μαζί σχεδόν ζητωκραυγάζουν μπροστά στις επιθέσεις σε πολιτικά πρόσωπα, κρατώντας φυσικά στο απυρόβλητο τους εαυτούς τους και τα αφεντικά τους. Μόνη σταθερά παραμένει βέβαια το εμπόριο φόβου, με τη διόγκωση της εγκληματικότητας που οφείλεται πάντα στους ξένους, η αναγκαιότητα της πάταξης των κουκουλοφόρων και η ασυλία των «νταβατζήδων».
Κιτρινισμός και δεξιός λαϊκισμός: από τα ΜΜΕ στα μπλογκ
Ακόμα και η γοητευτική ελευθερία των blogs, που απέδειξε σε όλο τον κόσμο απίστευτες δυναμικές ενημέρωσης αλλά και συντονισμού δράσεων, χρησιμοποιείται από τους κυρίαρχους της ενημέρωσης με μανδύα ανωνυμίας για την ανακύκλωση ακόμα και ψευδών ειδήσεων, κυρίως σε ό,τι αφορά προσωπικές επιθέσεις σε αντιπάλους πολιτικούς και όχι μόνο. Τη διαχείριση των πόρταλ αναλαμβάνουν ως επί το πλείστον ανυπόληπτα πρόσωπα και δημοσιογράφοι της κλειδαρότρυπας και της προσφιλούς μεθόδου του εκβιασμού. Τα πλέον «δημοφιλή» επαγγελματικά ελληνικά πόρταλ ανήκουν σε συγκεκριμένους επιχειρηματίες που αλληλοσπαράζονται για την εξυπηρέτηση των οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων τους. Η παλιά καλή κίτρινη δημοσιογραφία, αφού ολοκλήρωσε την καταστροφική της πορεία στην τηλεόραση, τώρα μεσουρανεί στα blogs. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά συγκεκριμένου τέτοιου μπλογκ στην ιστορία του απολυμένου εργάτη στην Κομοτηνή, που κατέληγε ως εξής: «Υπάρχουν εργοδότες που απολύουν με πόνο ψυχής έναν υπάλληλό τους. Υπάρχουν όμως και κάποιοι αδίστακτοι, συνήθως καλά φρουρούμενοι». Σε ποιον κλείνουν άραγε το μάτι αυτές οι αντικειμενικές και έγκυρες φιλοσοφημένες παρατηρήσεις;
Δυστυχώς η κύρια συνεκτική ουσία και του νέου μανδύα της ενημέρωσης επί μνημονίου είναι ο άκρατος λαϊκισμός. Η πατριωτική διάσταση της εκμετάλλευσης των επιπτώσεων της κρίσης, και κυρίως των αντιλαϊκών μέτρων του μνημονίου, υποβαθμίζει συστηματικά τη σημασία της πολιτικής, των κομμάτων και των θεσμών, με αποτέλεσμα να θεωρούνται όλα αυτά συνυπεύθυνα για την κρίση και, επομένως, άχρηστα εργαλεία στην σημερινή πραγματικότητα. Αυτό όμως είναι πάρα πολύ επικίνδυνο. Αν κρίνουμε δε το γεγονός ότι τα ίδια πρόσωπα που κυριαρχούσαν πριν την κρίση στα φιλόξενα δελτία κυριαρχούν ακόμα και σήμερα με όποιο κομματικό μανδύα κι αν παρουσιάζονται, τότε είναι προφανές ότι το πράγμα πάει αλλού.
Οι πολιτικοί αρχηγοί που βαφτίζονται κωλοτούμπες, δωσίλογοι και προδότες, οι άλλοι που βαφτίζονται αναξιόπιστοι και οι αποτυχημένοι οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στους πάσης φύσεως σωτήρες που είναι βέβαιο ότι με αυταρχικές μεθόδους θα επιβάλουν και πάλι το δίκαιο των «νταβατζήδων». Η διαπόμπευση όλων των πολιτικών και η ομερτά απέναντι στην αντίστοιχη διαπόμπευση των μέχρι χθες φερέφωνών τους οφείλουν να μας γεννούν υποψίες για τα κίνητρα και τις προθέσεις των αγανακτισμένων τηλεπαρουσιαστών. Η οικονομική κρίση έχει σκληρές επιπτώσεις στην εξαρτημένη δημοσιογραφία. Αν κάποτε ένας βασικός συντελεστής ενός δελτίου «πουλούσε» σε βαθμό που να ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις, σήμερα ακόμα κι ένας ανώνυμος μπλόγκερ μπορεί να σπιλώσει οποιονδήποτε στέκεται εμπόδιο στην «επιχειρηματική» του καριέρα. Αν τώρα αυτό συνδυαστεί και με τις εν πολλοίς δικαιολογημένες επιθέσεις σε πρόσωπα που παίρνουν τις αποφάσεις για κάθε αντιλαϊκό μέτρο, τότε έχουμε ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που μπορεί κυριολεκτικά να θάψει ακόμα και τους πιο δημοκρατικούς θεσμούς. Ένα λάθος, για παράδειγμα, μιας ανεξάρτητης αρχής οδηγεί αυτομάτως σήμερα στην πλήρη απαξίωση και γελοιοποίηση συλλήβδην των αρχών, και μάλιστα από ανθρώπους που ποτέ δεν αναγνώρισαν την αναγκαιότητά τους. Απασχόλησε τους πάντες και κυρίως τον Νίκο Χατζηνικολάου το πρόστιμο που -ίσως κακώς- επιβλήθηκε στον Τράγκα για τον χαρακτηρισμό ξεκωλιάρα για την κα Μέρκελ. Κανένας δεν διαμαρτυρήθηκε για το ρατσιστικό αυτό σχόλιο που προσβάλλει κάθε γυναίκα. Θεωρήθηκε αυτονόητο ότι οι κόκκινες γραμμές της δημοσιογραφίας έχουν τόσο ξεχειλώσει, που ανέχονται ακόμα και υποκείμενα που χρησιμοποιούν τέτοιες εκφράσεις. Το πρόβλημα όλων όσοι διαμαρτυρήθηκαν ήταν η επιβολή του προστίμου και η απαξίωση της ανεξάρτητης αρχής που τόλμησε να βάλει στο στόχαστρο τον έλληνα δημοσιογράφο. Η καταδίκη της Ελλάδας για τις φυλακές, τα κρατητήρια και την παραβίαση δικαιωμάτων από τέτοιες ανεξάρτητες ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές δεν συγκίνησαν ποτέ αυτούς που τώρα ζητάνε την κατάργησή τους λόγω αναποτελεσματικότητας.
Η ελευθερία του Τύπου δέσμια της αγοράς
Η κρίση έχει οδηγήσει σε τέτοιο μαρασμό την ελευθερία του Τύπου, που ακόμα και οι ειδησεογραφικές εκπομπές του ραδιοφώνου εξαρτώνται απολύτως από το εάν θα βρεθεί επιχείρηση που θα θέλει να σπονσοράρει κάθε συγκεκριμένο δημοσιογράφο. Μάλιστα πρέπει και με δικά του λόγια ο παραγωγός δημοσιογράφος να λέει πόσο καλό είναι το τάδε προϊόν και πόσο αποτελεσματική είναι η χρήση του. Εξυπακούεται ότι δεν υπάρχει περίπτωση να ακουστεί κάτι εναντίον του σπόνσορα που χρηματοδοτεί την κάθε εκπομπή, διότι αυτομάτως ο άλλος θα χάσει τη δουλειά του. Για να προσληφθεί δημοσιογράφος σε κάποιο κεντρικό σταθμό σήμερα θα πρέπει να φέρει μαζί του και το προϊόν που θα διαφημίζει. Ακόμα και οι διευθυντές των σταθμών έχουν αντίστοιχες διαφημιστικές υποχρεώσεις και με τον τρόπο αυτό είναι βέβαιο ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον να αυτολογοκριθούν για χάρη του εμπορικού μέλλοντος του σταθμού ή της εφημερίδας τους. Αυτό φυσικά γινόταν και πριν την κρίση, αλλά τώρα που οι θέσεις λιγόστεψαν, τα κεφάλαια περιορίστηκαν και η διαφημιστική πίτα μίκρυνε δεν κρατιούνται πλέον ούτε τα προσχήματα. Από το απλό διαχρονικό παράδειγμα της εμφάνισης της πρέσβειρας καλής θέλησης κας Μαριάννας Βαρδινογιάννη καθημερινά σε όλα τα δελτία των καναλιών που μέρος των μετοχών τους διαθέτει ο όμιλος Βαρδινογιάννη φτάσαμε σήμερα, την εποχή της κρίσης, στον άγριο καυγά Αλαφούζου – Κουρή που έβγαλε απίστευτες ειδήσεις για λαθραία, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, παράνομες αγοραπωλησίες κλπ. Ειδήσεις που δεν θα ακούγαμε ποτέ, αν δεν σφαζόντουσταν αυτοί μεταξύ τους. Ας σκεφτούμε λοιπόν εδώ τι αποσιωπείται χρόνια τώρα από ενδεχόμενες ειδήσεις που αφορούν στην επιχειρηματική δραστηριότητα του κάθε ιδιοκτήτη ΜΜΕ. Μη ξεχνάμε δε ότι αυτοί οι ίδιοι που κατέχουν σήμερα τα μεγάλα ΜΜΕ κατέχουν και τους στρατούς των μεγάλων ΠΑΕ. Τα ίδια κυκλώματα που κανονίζουν τα πρωταθλήματα κανονίζουν και την ελληνική κοινή γνώμη, ενώ αυγατίζουν τα καράβια και τα υπερκέρδη τους ακόμα και μέσα στην κρίση.
Δυστυχώς σήμερα η κατεστημένη τέταρτη εξουσία συρρικνωμένη σφάζεται στα πόδια του κάθε εφοπλιστή, ενώ στην προσπάθειά της για εξιλέωση στα μάτια του κόσμου δεν διστάζει να ποδοπατήσει συλλήβδην όλους τους πολιτικούς, ακόμα κι εκείνους που μέχρι πρότινος αποθέωνε. Τέλος, η συνεχιζόμενη εκκρεμότητα στις άδειες των καναλιών που υπήρχε, υπάρχει και σίγουρα θα συνεχίσει να υπάρχει αλυσοδένει αμφίδρομα την πρώτη με την τέταρτη εξουσία με σαφές προβάδισμα της τέταρτης στην περίοδο του μνημονίου. Όταν λέμε τέταρτη εξουσία εννοούμε σήμερα τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ και όχι την ελεύθερη δημοσιογραφία. Στο χάος αυτό φυσικά υπάρχουν ραδιόφωνα, περιοδικά κι εφημερίδες, αλλά και αξιόλογα blogs, που επιμένουν στις ανεξάρτητες φωνές τους, όσο κι αν μέχρι στιγμής έχουν μικρές εμβέλειες και επισκεψιμότητες.
Στην εποχή που τα κόμματα και οι πολιτικές κινήσεις πολλαπλασιάζονται σαν τις μύγες ενώ οι πολίτες ζητούν να σπάσει η διαχρονική δικομματική επιλογή με προγράμματα και κυβερνήσεις συνεργασίας, στην εποχή που έχει νόημα πραγματικό η ανταλλαγή απόψεων και το διαζύγιο με το απόλυτο, τα ΜΜΕ συγκεντρώνονται σε όλο και λιγότερα χέρια. Αυτό όμως δεν προέκυψε από επιλογές των αναγνωστών-ακροατών-τηλεθεατών αλλά από την φούσκα που έσκασε, την οικονομική κρίση και την επαγγελματική συρρίκνωση. Ευλογημένα από τους πολίτες θα είναι λοιπόν σήμερα και κυρίως αύριο τα ΜΜΕ με τν μέγιστη πολυφωνία, με την επώνυμη καταγραφή και ανάλυση κάθε αδέσμευτης γνώμης και με την ποιότητα στην αναζήτηση της είδησης και στην απόδοση κάθε πτυχής της πραγματικότητας. Όλα αυτά θα μπορούσαν να αποδοθούν και με τη λέξη ανεξαρτησία στην ενημέρωση.
Η κρίση στην Ελευθεροτυπία
Εδώ λοιπόν έρχομαι τώρα και στο κομμάτι εκείνο της κρίσης που με αφορά κι εμένα άμεσα, δηλαδή στην Ελευθεροτυπία. Δεν είναι δυνατόν ένα μέσο να βρίσκεται, υποτίθεται, στα κάγκελα της οργής για το μνημόνιο και την ίδια ώρα οι ιδιοκτήτες του να προσφεύγουν σε κάθε μνημονιακό μέτρο που τους παρέχουν οι πρόσφατοι νόμοι για να καταργήσουν τα δικαιώματα των εργαζομένων. Αυτό που διαπέρασε τον κάθε έλληνα πολίτη σε αυτή την κρίση είναι η αίσθηση ότι δεν μπορεί να ακούει και πολύ περισσότερο να εμπιστεύεται όποιον πλούτιζε σε βάρος του, επιφυλάσσοντάς του ένα τρομακτικό μέλλον. Δεν μπορεί οι εφοπλιστές και οι επιχειρηματίες που κατέχουν τα κύρια ΜΜΕ, και ενώ βρίσκονται σε καθεστώς απόλυτης φοροαπαλλαγής, φοροδιαφυγής και διακίνησης κεφαλαίων κατά το δοκούν, να κατευθύνουν μέσω των υπαλλήλων τους δημοσιογράφων ολόκληρη την πολιτική εξουσία στην Ελλάδα, πάντα ανάλογα με τα συμφέροντά τους.
Η διοίκηση και η διεύθυνση της Ελευθεροτυπίας το τελευταίο διάστημα, και ενώ είχε ξεσπάσει η κρίση, περιόρισε ετσιθελικά την πολύτιμη πολυφωνία που επέτρεπε στους συντάκτες της, έκλεισαν το μάτι σε όψιμους σωτήρες της Ελλάδας, προσπάθησαν να φτάσουν με προσφορές και λανθασμένες εμπορικές κινήσεις άλλες εφημερίδες που είχαν πολύ μεγαλύτερα πόστα στην εξουσία, ενώ οχυρώθηκαν πίσω από τον αντιμνημονιακό τους μανδύα καταγγέλλοντας πολιτικές σκοπιμότητες στην αδυναμία τους να δανειστούν.
Η εφημερίδα αυτή, σαν μια μικρογραφία της Ελλάδας ζητούσε δανεικά, άφηνε απλήρωτους τους εργαζόμενους, έβγαζε πατριωτικά κηρύγματα στο εσωτερικό της για να συνεχίσουμε να δουλεύουμε όλοι απλήρωτοι, κατέρρευσε οικονομικά από τις τεράστιες σπατάλες των προηγούμενων χρόνων και τώρα προσέφυγε στο μνημονιακό άρθρο 99 για να κουρέψει τις οφειλές στους εργαζόμενους.
Η απεργία συνεχίζεται πάνω από δύο μήνες και κανένας από μας δεν ξέρει τι θα γίνει, ποιοι θα μείνουν και ποιοι θα φύγουν, ποιοι και αν θα εξαγοράσουν τα χρέη και με ποιο τίμημα και, τέλος, πώς θα μπορέσει η ενημέρωση να αποκτήσει ξανά το ρόλο της πέρα από το να μας λέει διασταυρωμένα την ώρα όπως κάνει ο διευθυντής ειδήσεων του ΣΚΑΪ στο σποτάκι της τηλεόρασης.
Η πετυχημένη προσπάθεια της έκδοσης των απεργιακών φύλλων από το σύνολο σχεδόν των εργαζομένων με την απίστευτη ανταπόκριση του αναγνωστικού μας, και όχι μόνο, κοινού, αλλά και πολλών ευρωπαϊκών εφημερίδων και ηλεκτρονικών μέσων που έσπευσαν να αγκαλιάσουν αυτή την προσπάθεια, ίσως μας κάνει όλους λίγο πιο αισιόδοξους για το ότι υπάρχει διέξοδος σε όλα. Αρκεί να βασιστούμε σε αλληλέγγυες δράσεις, έντιμες πρωτοβουλίες και ένα μίνιμουμ κοινού προγράμματος, επιδιώξεων και στόχων.
Το κείμενο στηρίζεται στην παρέμβαση της Άντας Ψαρρά στην εκδήλωση «Τα ΜΜΕ στην υπηρεσία του Μνημονίου», που οργάνωσαν η Αυγή και το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς την Τρίτη 6 Μαρτίου 2012, στο δημαρχείο της Νέας Σμύρνης.
MHNYMAL
make love - not parade