http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=49704
της Κατερίνας Λαμπρινου και του Γιαννη Μπαλαμπανιδη
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
Και να που φτάσαμε ώς εδώ. Χωρίς αποσκευές; Και ναι και όχι. Γιατί είναι χρήσιμη αποσκευή, ας πούμε, το καλό αποτέλεσμα σε μια εκλογική αναμέτρηση όπου όμοροι χώροι όπως το ΠΑΣΟΚ και οι Οικολόγοι κατέγραψαν ποσοστά που θα προϋπέθεταν μια μεγάλη συμπίεση του χώρου που εκπροσωπεί ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς – και μάλιστα έπειτα από μια δύσκολη περίοδο κρίσης και εσωστρέφειας. Είναι αναπόφευκτη όμως η ανάγκη να κάνουμε μια συνολική αποτίμηση, έχοντας στο νου μια υπαρκτή και εμπειρικά απτή δυναμική που ο χώρος μας κατάφερε να δημιουργήσει, τώρα αλλά και νωρίτερα. Το καίριο ερώτημα είναι γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ και όχι ένα άλλο κόμμα, σε μια δεδομένη συγκυρία, θεωρήθηκε δυνάμει αποδέκτης της ψήφου ενός μεγάλου μέρους των ψηφοφόρων και γιατί τελικά αυτό το "δυνάμει" δεν κατέληξε σε κάτι πιο χειροπιαστό.
Μέσα στον Συνασπισμό, σε κάποια συγκεκριμένη ιστορική συνθήκη, επιτελέστηκε μια σημαντική "συνάντηση": η συνάντηση δύο ιστορικών τάσεων και πολιτικών αντιλήψεων, εγγενών στο ίδιο το σώμα της Αριστεράς, που δεν ταυτίζονται με τα στενότερα όρια των εσωκομματικών μας τάσεων όπως τις ξέρουμε. Πρόκειται για την τάση του δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό και την τάση του κομμουνιστογενούς ριζοσπαστισμού. Η πρώτη μπορεί να πει κανείς ότι διαμόρφωσε κυριαρχικά την ταυτότητα του κόμματός μας μέχρι τα τέλη του '90, μια ταυτότητα διακριτή --μάλλον ελκυστική για σημαντικό μέρος της κοινωνίας, συνήθως ευρύτερο από τις εκλογικές μας επιδόσεις--, με ορισμένα σαφή χαρακτηριστικά: συνεκτικός προγραμματικός και μεταρρυθμιστικός αριστερός λόγος, αριστερός ευρωπαϊσμός και αντιεθνικισμός, παρέμβαση της Αριστεράς στις θεσμικές δημοκρατικές διαδικασίες, έμφαση στα ζητήματα ελευθεριών και δικαιωμάτων, στα "μεταϋλιστικά" αιτήματα, αποδοχή της δημοκρατίας (ουσιαστικής και τυπικής ακόμη) ως αναγκαίου όρου για τη μετάβαση στο σοσιαλισμό. Όμως, από ένα σημείο και μετά, τα οριακά εκλογικά αποτελέσματα, η ήττα απέναντι στην ηγεμονία του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος, η επίγνωση του γεγονότος ότι μια Αριστερά δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά προγραμματική χωρίς άλλου τύπου διαδικασίες διεκδίκησης σε συμβιωτική συνύπαρξη και αλληλοτροφοδότηση, έφερε, από το 2000 και έπειτα, την αλλαγή του εσωκομματικού συσχετισμού και την ανάδυση μιας άλλης ταυτότητας, που επιχειρούσε τη γείωση της κομματικής πολιτικής στους κοινωνικούς χώρους και φλέρταρε με τις κινηματικές διεργασίες που συντελούνταν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Με διαφορετικούς συσχετισμούς πια, ο χώρος μας διασταυρώθηκε, τακτικά μάλλον παρά στρατηγικά, με μια σειρά εξωκοινοβουλευτικά μορφώματα, μικρούς αριθμητικά κομματικούς σχηματισμούς, αμιγώς προσωποκεντρικά σχήματα-σφραγίδα, μεμονωμένους ανένταχτους αριστερούς πολίτες με παρουσία στους κοινωνικούς τους χώρους. Φτιάχτηκε έτσι ένας τόπος συνάντησης, ο οποίος στην πρώτη φάση του ασχολείται ουσιαστικά (όχι αποκλειστικά) με τη δημιουργία των προϋποθέσεων υποδοχής και συμμετοχής σε μια κινηματική διαδικασία από το εξωτερικό (ευρωπορείες-αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα). Θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε ότι αυτός είναι και ο κοινός παρoνομαστής της όσμωσης, ανεξάρτητα από τις αρχικές διαθέσεις και απόψεις. Περνάμε λοιπόν σε μια πολιτική "συναναστροφή" που συντελείται κυρίως υπό την ιδιότητα του "ακτιβιστή" και απολήγει σε μια εκλογική συνεργασία (ενίοτε και σε κάθοδο με αντιπαραθετικά σχήματα), καλλιεργώντας μια αντίληψη κινήματος-εκλογικής συμμαχίας. Το συνεκτικό στοιχείο στα μέλη της συνεργασίας δεν ήταν τόσο το ιδεολογικό --πέρα από την κοινή αφετηριακή μήτρα όλων μας, δηλαδή την ιστορική σοσιαλδημοκρατία αλλά το ακτιβιστικό, άρα κινηματικό.
Ο αυτοσκοπός μιας απροϋπόθετης ενότητας της Αριστεράς, που προτάσσεται κατά συνέπεια και στο εσωτερικό του ΣΥΝ, ήρθε να καλύψει ακριβώς και μια υπαρκτή ανάγκη φυσικής παρουσίας στην κοινωνία. Μια αντικειμενική ανάγκη στελέχωσης φοιτητικών και συνδικαλιστικών σχηματισμών, ομάδων πολιτών και πάσης φύσεως μετωπικών σχημάτων, προκειμένου να επιτευχθεί ο θεμιτός στόχος της παρέμβασης στους κοινωνικούς χώρους. Ο ευκολότερος τρόπος είναι η συμμαχία με ήδη έτοιμους ακτιβιστές-συνδικαλιστές και με τη σταδιακή καλλιέργεια μιας συγκολλητικής ταυτότητας που εδράζεται σε κοινούς αγώνες, κινηματικές διαδικασίες και στην ιδεολογικοποίηση του νέου ριζοσπαστισμού, μηδέποτε σαφώς οριζόμενου. Και εδώ κάπου τέθηκε και εξακολουθεί να τίθεται το κρίσιμο ζήτημα. Σε μια χρονική συγκυρία αδυναμίας των συνδικαλιστικών σχημάτων, ουσιαστικής ανυπαρξίας των κοινωνικών κινημάτων, υποχώρησης των φοιτητικών διεκδικήσεων και της συμμετοχής, σε μια εποχή ανθρωπολογικού ατομισμού και ιδιώτευσης, αρκεί μεθοδολογικά ο βολονταρισμός για την ενεργοποίηση τέτοιων διαδικασιών με εύρος αντίστοιχο του παρελθόντος; Μπορούμε επί της αρχής να είμαστε με την κοινωνία χωρίς την κοινωνία, όταν και το παραδοσιακό οργανωτικο-πολιτικό τριμερές σχήμα που συναντά κανείς στη σοσιαλδημοκρατική και κομμουνιστική παράδοση (κόμματα-μετωπικά σχήματα-συνδικάτα) βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία; Μπορεί ο πολιτικός λόγος να απομειώνεται σε ένα συμπίλημα αλληλοαναιρούμενων συνδικαλιστικών αιτημάτων;
Έρχεται, στη φάση αυτή, η στιγμή που η αντιπαράθεση στο εσωτερικό του Συνασπισμού γίνεται από πολυτασική επί της ουσίας μετωπική, όπως και τα αόριστα λίγο έως πολύ εκπεφρασμένα σχήματα για το ρόλο του κόμματος. Ένα ασφυκτικό παιχνίδι αλλαγής συσχετισμών σε κομματικο-οργανωτικό επίπεδο, πόλωσης και εκβιασμών μεταξύ συνιστωσών και τάσεων, επιβεβαιώνει ότι η καλή Αριστερά, στις κακές της μέρες, τα πολιτικά της προβλήματα τα λύνει ανάγοντας και υπάγοντας το πολιτικό στο οργανωτικό και επιλέγοντας μεταξύ συγκεντρωτισμού και πλουραλισμού κατά το δοκούν.
Μια ιστορική ευκαιρία
Κάτι στραβό υπήρχε στις αποσκευές μας ακριβώς τη στιγμή που παρουσιάστηκε μια ιστορική ευκαιρία. Δηλαδή η συγκυρία της βαθιάς κρίσης του ΠΑΣΟΚ, όταν ταυτόχρονα ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερνε να συνδυάσει μια υπαρκτή κινηματική δράση (άρθρο 16) με μια προταγματική, έστω αμυντική, πλαισίωση (υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του πανεπιστημίου), και ενώ η κοινωνία ανίχνευε ένα νέο διαγενεακό συμβόλαιο "ακούγοντας" τον κεντρικά εκφερόμενο λόγο από τους προέδρους του Συνασπισμού, που έδινε βάρος στο νέο οικονομικό και πολιτικό υποκείμενο: τους νέους, τις συνθήκες ένταξής τους στην παραγωγική διαδικασία και τους ερμητικά κλειστούς διαύλους του πολιτικού με τους οποίους έρχονταν αντιμέτωποι.
Σε αυτή τη συγκυρία, καθοριστικό στοιχείο ήταν η αποδέσμευση μεγάλης μάζας του κόσμου του ΠΑΣΟΚ: κυρίως δηλαδή νέων και δυναμικών στρωμάτων, τα οποία αναζητούσαν πολιτικές απαντήσεις πέραν του δικομματικού πλαισίου και έλκονταν από παγιωμένα αλλά και νέα χαρακτηριστικά του Συνασπισμού -- από τα στοιχεία της ιστορικά κατακτημένης δημόσιας ταυτότητάς του, αλλά και από τη μέριμνα για αμεσοδημοκρατικές και μαζικές διαδικασίες. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που ένα μονοθεματικό κόμμα όπως οι Οικολόγοι, οι οποίοι ωστόσο διαθέτουν μια αντίστοιχη φυσιογνωμία συγκερασμού του μεταρρυθμιστικού-προγραμματικού με το κινηματικό, έγιναν κατόπιν οι δυνάμει αποδέκτες μιας εξίσου ενδιαφέρουσας δυναμικής τάσης.''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου